Öğrenmenizi geliştirecek en önemli şeylerden birinden bahsedeceğiz. Hafıza, dikkat ve enerji seviyeleri üzerindeki etkisi bilimsel olarak kanıtlanmış bir teknikten. Yine de çok ihtiyacımız olmasına rağmen maalesef birçoğumuzun büyük sınavlara hazırlanırken önemsemediği bir şey.

En güçlü öğrenme tekniği

Bu teknik uykudur.

Geceleri 7-8 saat uyumak, öğrenebilme yeteneğinin üzerinde çok büyük bir etkiye sahiptir. Uykuyu kesmek (bir gece bile olsa) hem öncesi hem sonrasında öğrendikleriniz üzerinde geri dönüşü olmayan etkiler yaratabilir.

Uyku pasif bir faaliyet değildir. Dinlenmek dışında hiçbir şey yapmıyormuş gibi görünse de zihin, uykuda oldukça aktiftir.

Uyku, çoğunlukla REM (hızlı göz hareketi, rüyalar) ve NREM (derin uyku içeren, REM olmayan) olmak üzere iki kategoriye ayrılır.

Başınız yastığın üzerindeyken beyniniz önemli işlerle meşguldür. Örneğin, uykunun bellek için önemini gösteren ilk çalışmalardan biri John Jenkins ve Karl Dallenbach tarafından 1924 yılında yapılan çalışmadır. Çalışma, kişilerin aynı zaman zarfında uyanıkkenki ve uyurkenki unutkanlık oranlarını karşılaştırdılar. Sonuçlar ise oldukça çarpıcı:

Uyurken bir şeyleri unutmamız yavaşlarken uyanık olduğumuz zamanlarda bir şeyleri unutmaya devam ederiz.

Bu durumda NREM uykusu özellikle önemli bir rol oynar. Uyku araştırmacısı Matthew Walker bunu şöyle açıklıyor:

“Gerçekten de eğer böyle bir çalışmaya katılsanız ve elimdeki tek bilgi o geceki derin NREM uykusunun miktarı olsaydı, öğrendiklerinizin ne kadarını hatırlayacağınızı yüksek doğrulukla tahmin edebilirdim.”

Uyku hapları, alkol, kafein ve dahası

Eğer sağlıklı bir uyku çekmek istiyor ve gece uykusunun öğrenmeyi hızlandırıcı faydalarından yararlanmak istiyorsanız, tükettiğiniz maddelere karşı dikkatli olmanız gerekiyor.

Örneğin alkolün uykuya yardımcı olduğuna inanılmakta. Ancak alkolün yatıştırıcı etkileri, NREM uykusunun bellek birleştirme etkilerini inhibe eder. Bu nedenle, bir gece dışarıda içmek anılarınız üzerindeki etkileri açısından uyumadan geçirdiğiniz bir gece kadar kötü olabilir.

Uyku hapları, düzenli uykunun sağlıklı yararlarının çoğunu önler. Bu nedenle uykusuzluk sorunlarınızı arttırabilir ve daha da kötüleştirebilir. Bunun yerine uykusuzluk için bilişsel davranışçı terapiler daha faydalı olabilir, araştırmalar haplardan ziyade birinci basamak tedavinin bu terapiler olması gerektiğini gösteriyor.

Yüksek odak seviyesine ulaşmak için öğrenciler tarafından yaygın olarak kullanılan ilaçlar da özellikle öğleden sonra alındıklarında uykuyu olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle, içtiğiniz kafein veya daha iyi çalışmanıza yardımcı olacağını düşündüğünüz uyarıcılar öğrenmenizi daha az verimli hale getirebilir.

Yapay ışık, biyolojik saatinizi bozabilir ve uygun bir şekilde dinlenebilmeniz için yeterince erken bir saatte uykuya dalmanızı zorlaştırır.

Peki bunların yerine neler yapılabilir?

Sadece hafızayı sağlamlaştırmak için değil, aynı zamanda enerjinizi, dikkatinizi, duygusal istikrarınızı ve ruh halinizi iyileştirmek için uyumanın faydalarını elde etmek için iki yönlü bir yaklaşım uygulayabilirsiniz.

Birincisi, uykunun öğrenmenin aktif bir parçası olduğunu kabul etmektir. Çalışmaya daha fazla zaman ayırmak için uykudan fedakarlık yapmak verimsizdir. Öğrenmeye yönelik hiçbir yaklaşım, gecede 7-8 saatten daha az uyumayı planın bir parçası yapmamalıdır.

İkincisi, daha iyi uyumak için bir plan yapmaktır. Uykunun önemli olduğunu kabul etseniz bile, alışkanlıklarınızın idealin altına düşmesi kolaydır. Uygun uyku süresi ile öğrenme kalitenizi en üst düzeye çıkarmak için yapabileceğiniz birkaç adım vardır:

1. Alkol ve kafeini sınırlandırın.

2. Akşam 9’dan sonra ekranlardan ve parlak ışıklardan kaçının.

3. Tatil günleri de dahil olmak üzere aynı saatlerde uyuyun ve uyanın.

4. Daha fazla çalışmak için uykudan ödün vermeyin.

Uyku ile öğrenme arasındaki bağlantı, bir sporcu için egzersiz ve toparlanma arasındaki bağlantı gibidir. Güçlenebilmeleri için kaslara iyileşmeleri için zaman vermeniz gerekir.

Beyin kas olmasa da uyku ve öğrenme arasında benzer bir durum var. Uykusuz kaldıkça öğrendiklerinizi pekiştiremezsiniz. Kalıcı anılar oluşturmak yerine, daha önce öğrendiklerinizin üzerine yazma olasılığınız daha yüksektir.

Kaynak.

Bu sorunun etrafındaki bilimsel tartışmalar devam ediyor, ancak bir nörobilimci beyinlerimizin tahmin ettiğimizden daha fazla benzediğimizi söylüyor.

Popüler bilim uzun zamandır erkek ve kadın beyni arasındaki gizli biyolojik farklılıkları ortaya çıkarmaya çalışıyor.

Ancak Chicago Tıp Fakültesi’nde çalışmalarını sürdüren nöroloji profesörü ve yazar Lise Eliot, cinsiyetler arasında doğuştan gelen farklılıkları aramaya gidenlerin onları bulamayacağını söylüyor.

2018’deki Aspen Ideas etkinliğinde Lise Eliot şöyle dedi:

“İnsanlar erkeklerin Mars’tan, kadınların Venüs’ten olduğunu söylüyor. Ancak beyin unisex bir organ.”

Bu cesur bir ifadeydi. Bu konuda bilim ikiye bölündü. Medyada sürekli Eliot’un tezini çürütüyor gibi görünen araştırmalarla karşılaşıyor fakat bu araştırmalar tam olarak neyi ölçüyor buna iyi bakılmalı! Örneğin, İngiltere’deki geniş çaplı bir araştırma, erkeklerin beyin bölgelerinin çoğunun kadınlardan daha büyük olduğunu ve ortalama olarak kadınların daha kalın serebral kortekslere sahip olduğunu keşfetti. Peki bu beynin performansına ve çalışmasına nasıl etki ediyor? Cevap: belirsiz. Başka bir araştırma, birçok insanda ortalama olarak beyin yapısındaki cinsiyet farklılıklarının var olduğu açıklaması yaptı. Hemen arkasından da beynin zaten bireysel özelliklerin bir karışımı olduğu açıklamasını yaptı. Yani yine elde var sıfır.

Ancak, beyinleri ne olursa olsun, kadınlar ve erkekler arasındaki davranış ve performans farklılıklarının sosyalleşme ile güçlü bir şekilde şekillendiğini söyleyebiliriz.

Eliot’a karşı tezler sunan sinirbilimciler, bu davranışların hormonlarla ilgili olabileceğini ve testosteron miktarının kadın ve erkek beyinlerindeki karar mekanizmalarına etkileri olabileceğini söylüyor. Aslında bakarsanız testosteron saldırganlıkla bağlantılı olmasına rağmen, erkek davranışları için evrensel bir açıklama sunmaz. Eliot ayrıca, cinsiyetten bağımsız olarak herkesin rekabetçi veya saldırgan olabileceğini, ancak erkeklerin ve kadınların, sosyal normlara dayalı bu özellikleri ifade etmenin farklı yollarının olabileceğini söylüyor.

Eliot bu araştırmaların doğru olabileceğini ancak akademik kurumların medya ile bir araya gelerek ilgi çekme odağında araştırma sonuçlarının çarpıtıldığını söylüyor.

Örneğin Independent’ta yayımlanan ve erkek beyninin kadın beynine göre %10 daha büyük olduğunu söyleyen şu makale! Doğru ama bu sadece fiziksel bir büyüklük. Bundan bahsedilmiyor. Zaten tüm erkek organları ortalama olarak daha büyüktür, ancak bu farklı şekilde çalıştıkları anlamına gelmez.

Yanlış anlaşılmalara sebebiyet veren başka bir örneğe bakalım.

1970’li yıllarda o zamanki Harvard Üniversitesi Rektörü Lawrence Summers da dahil olmak üzere çoğu kişi erkeklerin bilim, matematik, mühendislik gibi alanlarda neden kadın sayısının daha düşük olduğuna bir açıklama getirmek için matematik bölümündeki kadınların daha kötü performans gösterdiğini anlatan bir açıklama yaptı. Eliot, o yıllardaki bu açıklama için “İnsanlar matematikte dahi olmanın bir erkek fenomeni olduğunu söylediler” diyor.

Elbette daha sonra gerçek ortaya çıktı. Meğer bilim, matematik, mühendislik gibi alanları seçmek isteyen kadınlar hep caydırılmaya çalışılmış. Eliot o zaman açıklanan rakamlara göre kadınların şu an aradaki farkı ciddi oranda kapatmaya başladığını söylüyor.

Eliot konuyla ilgili fikrini şu sözle sonlandırıyor:

”Erkek ve kadın kalbi ya da böbreği birbirinden ne kadar farklıysa, erkek ve kadın beyni de birbirinden o kadar farklı.”

Kaynak.